Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου 2011

Ματαρόα, η επιστροφή

Λίγο μετά την λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου η Ελλάδα μαστίζεται από εμφυλιοπολεμικό κλίμα, ένα πλοίο-θρύλος το Ματαρόα μετέφερε σχεδόν όλο τον ανθό της ελληνικής διανόησης σε ασφαλές λιμάνι. Η πρωτοβουλία αυτού του ταξιδιού ανήκει στον διευθυντή του γαλλικού ινστιτούτου, Οκτάβ Μερλιέ, ένθερμου φιλέλληνα. Με το πρόσχημα ενός διαγωνισμού υποτροφιών εκ μέρους της γαλλικής κυβέρνησης, 200 νέοι Έλληνες με όπλο τις εξαιρετικές τους ικανότητες και τη γνώση της γαλλικής γλώσσας, αναχώρησαν για το μεγάλο ταξίδι. Ανάμεσα τους, βρίσκονται ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ο Μέμος Μακρής, ο Νίκος Χατζιμιχάλης, ο Αριστομένης Προβελέγγιος, ο Νίκος Σβορώνος και ο Κώστας Αξελός.
 
Το ταξίδι διήρκησε οκτώ ημέρες με προορισμό το Παρίσι. Το «Ματαρόα» έφτασε ως τον Τάραντα και από εκεί με τρένα οι νεαροί Έλληνες έφτασαν ως το Παρίσι. Φυσικά οι συνθήκες του ταξιδιού ήταν πολύ δύσκολες. Χρήματα υπήρχαν ελάχιστα και το μοναδικό μέσο συναλλαγής ήταν τα τσιγάρα. Το «Ματαρόα» υπό την αγγλική διεύθυνση προσέφερε στους ταλαιπωρημένους ταξιδιώτες ένα αξιοπρεπές πρωινό, το οποίο σε συνάρτηση με τις κατοχικές ελλείψεις της Αθήνας, φάνταζε παραδεισένιο. Πιο δύσκολες όμως ήταν οι συνθήκες στο τρένο. Η τροφή ήταν ελάχιστη, ο χώρος περιορισμένος, ενώ δεν υπήρχαν τουαλέτες, ούτε καν πόσιμο νερό. Παρ’ όλες τις δυσκολίες όμως, «το πολύτιμο φορτίο» κατόρθωσε να φτάσει στο τόπο προορισμό του. Οι νεαροί Έλληνες διανοούμενοι διασκορπίστηκαν σε διάφορες πόλεις ξεκινώντας το δημιουργικό τους πια ταξίδι.
Μία ομάδα ανθρώπων που επηρέασαν τόσο την γαλλική διανόηση (Κορνήλιος Καστοριάδης – η πνευματική σημαία του Μάη του ’68), αλλά και την μετέπειτα ανοικοδόμηση της ελληνικής κοινωνίας.
Με αφορμή μια κουβέντα, από αυτές που τις έχω ονομάσει "υπερβατικού τύπου", με τον καλο μου φίλο Κοσμά, τέθηκε το ζήτημα-προβληματισμός: "Εάν σήμερα είχαμε να σώσουμε τους πνευματικούς ανθρώπους της χώρας, ποιους θα επιλέγαμε"; Η Ελλάδα οδηγείται στην καταστροφή, αποτέλεσμα εγκληματικής αδιαφορίας και της οικονομικής αλλά και πνευματικής παρακμής  των κατοίκων της. Η Ελλάδα φαίνεται πως σήμερα,το 2011, στερείται πνευματικών ανθρώπων. Η επιλογή λοιπόν, παρότι κρύβει και  ένα θέμα ηθικού διλήμματος, είναι δύσκολη έως αδύνατη.  Δε μιλώ για ηγέτες, αλλά για πνευματικούς ανθρώπους. Που να τους ψάξουμε;  Στα Πανεπιστήμια; Στον καλλιτεχνικό χώρο; Στην Τέχνη; Ούτε ένας δεν πληροί τα κριτήρια. Οι πνευματικοί άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει την πατρίδα, εμφανώς απογοητευμένοι από τη μη αναγνώριση της προσωπικότητάς τους και από την γενικότερη κατάσταση που επικρατεί εδώ, με την αυθαιρεσία και τη λαμογιά να έχουν γίνει θεσμός. Σήμερα το "Ματαρόα" θα πρέπει να ακολουθήσει την αντίστροφη πορεία. Να μαζέψει απ' όλα τα Πανεπιστήμια του εξωτερικού όλους τους αξιόλογους ανθρώπους και να τους φέρει πάλι πίσω. Να πάρουν τη θέση όλων αυτών που τους έδιωξαν: Από όλους τους ανάξιους πολιτικούς, από όλους τους κρατικοδίαιτους "καλλιτέχνες" (για μένα ασυμβίβαστες έννοιες, λέξεις που δεν ταιριάζουν δίπλα-δίπλα), απ' όλους τους κομματικά εκλεγμένους καθηγητές. Σήμερα είναι ο καιρός να τους φέρουμε πίσω,διώχνοντας ταυτόχρονα τους δυνάστες μας. Η επανάσταση δεν μπορεί να αρχίσει από την πλατεία. Κατά τη γνώμη μου η Ελλάδα θα σωθεί από τους έλληνες του εξωτερικού. Αδυνατώντας να συγκριθούν μαζί τους, οι κρετίνοι θα εγκαταλείψουν τη χώρα και θα αφήσουν τους 200 αυτούς ανθρώπους να οδηγήσουν την πατρίδα στη νέα εποχή. Μένει να αποδειχτεί στην πράξη.